Mọi người dành khoảng một phần ba cuộc đời để ngủ. Tầm quan trọng của giấc ngủ là điều hiển nhiên, nhưng với sự phát triển nhanh chóng của xã hội và nhịp sống ngày càng tăng nhanh, chúng ta dường như có dần quên đi điều đó.
Ngay từ năm 2007, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã xác định thức khuya (bao gồm cả làm việc theo ca với nhịp sinh học bị gián đoạn) là chất gây ung thư loại 2A. Ngoài ra, thức khuya có thể làm tăng 92% nguy cơ mắc các biến cố tim mạch nghiêm trọng; làm tăng hoạt động ức chế của tế bào thần kinh ở vùng hải mã, làm gián đoạn quá trình củng cố trí nhớ và thậm chí dẫn đến tử vong!
Năm 2023, một nhóm nghiên cứu từ Viện Khoa học Đời sống Bắc Kinh, Viện Nghiên cứu Liên ngành Y sinh thuộc Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) đã phát hiện thêm rằng sự suy giảm miễn dịch do thiếu ngủ “kinh hoàng” – thiếu ngủ có thể dẫn đến hậu quả sinh lý bệnh nghiêm trọng và thậm chí gây tử vong!
Ảnh minh họa: Pinterest
Sau khi thức khuya chỉ 4 ngày, các sinh vật có phản ứng viêm nghiêm trọng và khoảng 80% đã chết, thời gian tử vong dao động từ 72 đến 96 giờ sau khi bắt đầu bị thiếu ngủ. Trước khi chết, những con chuột có biểu hiện mất thăng bằng và phản ứng tối thiểu hoặc không có phản ứng với các kích thích chạm nhẹ. Nguyên nhân cụ thể là do thiếu ngủ làm tăng nồng độ prostaglandin D2 (PGD2) trong não và sự gia tăng dòng PGD2 có nguồn gốc từ não qua hàng rào máu não có thể gây ra sự tích tụ bạch cầu trung tính tuần hoàn và hội chứng bão cytokine, gây ra hậu quả bệnh lý nghiêm trọng đến hệ thống miễn dịch ngoại biên.
Phân tích bệnh lý hệ thống của chuột chết cho thấy tác động của việc “thức khuya” mang tính hệ thống và đa hệ thống! Nhiều cơ quan và mô bị tổn thương, bao gồm 7/8 mô gan bị hoại tử có thâm nhiễm tế bào viêm, 1/2 lá lách có ranh giới hành tủy mờ, 3/8 phổi có biểu hiện tổn thương cấp tính và 1/4 tổn thương cấu trúc đường ruột, thận có tổn thương.
Ngay cả khi sống sót, những con chuột “thức khuya” cũng cho thấy những thay đổi sinh hóa rõ rệt.
Có thể thấy, thức khuya lâu ngày không chỉ là con đường “gây tử vong do tích tụ ROS – các gốc oxy hóa hoạt động có nguồn gốc từ oxy” mà phải có những con đường/cách thức khác, chẳng hạn như gây ra phản ứng viêm toàn thân, từ đó dẫn đến bệnh sự xuất hiện của MODS – Hội chứng rối loạn chức năng đa cơ quan và cuối cùng là tử vong.
Các quan sát sâu hơn cho thấy những con chuột bị thiếu ngủ kéo dài có biểu hiện tổn thương nội tạng và thâm nhiễm tế bào viêm; dựa trên những gì đã quan sát thấy ở người, với việc giải phóng quá nhiều các cytokine gây viêm, cơn bão cytokine này thường dẫn đến tổn thương nội tạng, bệnh tật và tử vong. Vì vậy các nhà nghiên cứu bắt đầu suy nghĩ: Có phải những con chuột cũng trải qua cơn bão cytokine dẫn đến tử vong?
Chắc chắn rồi, khi thời gian thức khuya tăng lên, hầu hết các yếu tố điều hòa gây viêm ở chuột đều được điều chỉnh tăng, hai yếu tố quan trọng nhất là IL-6 và IL-17A . Cả hai loại cytokine này đều có thể làm trung gian cho việc tạo ra cơn bão cytokine ở người, đặc biệt IL-6 được coi là động lực ban đầu của quá trình này.
Ngoài ra, phối tử chemokine (mô típ CXC) gây viêm (CXCL1) và CXCL2 cũng được điều chỉnh tăng đáng kể và các phân tử này đóng vai trò quan trọng trong quá trình tuyển dụng và thoát mạch bạch cầu trung tính.
Tóm lại, thiếu ngủ kéo dài có thể gây ra sự gia tăng các cytokine gây viêm và thời gian càng dài thì lượng cytokine được giải phóng càng nhiều. Khi cơn bão cytokine “quét” qua chuột, nó phá hủy nhiều cơ quan và hệ thống trong cơ thể, cuối cùng dẫn đến bệnh tật và tử vong.
Nguồn: Cell Press
Nguồn: Sưu Tầm internet
